Zanger Sergio Quisquater (60) wordt binnenkort geopereerd omdat hij een pantserhart heeft, een aandoening waarbij het zakje rond je hart verdikt en verlittekend is. “De elasticiteit verdwijnt dan, waardoor het hart zich niet meer goed kan vullen”, vertelt cardioloog Sofie Gevaert. Ze legt uit wat de aandoening precies is en wat de gevolgen kunnen zijn.
“Ik heb niet echt goed nieuws, toch niet voor mezelf”, deelde de 60-jarige zanger afgelopen weekend in een filmpje met zijn fans. Sergio vertelt er dat hij ernstige hartproblemen heeft.

Vandaag geeft hij een update over zijn situatie in een nieuwe video. Zo vertelt hij dat hij binnenkort geopereerd wordt. “Dat wordt natuurlijk zwaar. Als we het allemaal goed uitgerekend hebben, zou ik vanaf april terug kunnen optreden. Maar ik ga een beetje reserve nemen. Vanaf mei zou ik in bloedvorm moeten zijn.”

“Ze hebben nog nooit zo’n erg pantserhart gezien. Misschien verdien ik daar nog wel een prijs mee”, lacht Sergio in het filmpje. Maar wat is een zogenaamd ‘pantserhart’ precies?

“Om dat goed te kunnen begrijpen, moet je eerst snappen wat het pericard is”, vertelt professor Sofie Gevaert, medisch diensthoofd Cardiologie in het UZ Gent. “Dat is een soort zak die rond het hart zit. Ze bestaat uit 2 lagen, waar normaal gezien wat vloeistof tussen zit zodat de lagen vlot over elkaar kunnen bewegen.”

“Die zak is zeer elastisch. Daardoor kan het hart uitzetten om zich te vullen met bloed en nadien een bepaald volume uitpompen”, vertelt ze.

“Als je een ‘pantserhart’ hebt – wij noemen dat ‘pericarditis constrictiva’ – is die zak verdikt en verlittekend. De elasticiteit verdwijnt dan, waardoor het hart zich niet meer kan uitzetten en zich dus ook niet meer goed kan vullen.”

Als gevolg daarvan kunnen allerlei klachten ontstaan. “Denk aan kortademigheid, maar ook aan vochtopstapeling in de benen, longen of buik”, legt professor Gevaert uit. “De ziekte kan zeer ernstige vormen aannemen als je er langer mee kampt, omdat je hart niet meer normaal kan functioneren.”

Hoe krijg je deze zeldzame aandoening?

“In de meeste gevallen ligt een ontsteking aan de basis van deze aandoening”, vertelt ze. Zo vertelt ook Sergio dat dat bij hem vermoedelijk de oorzaak is. “Ik heb een hartvliesontsteking gehad toen ik 14 jaar was. Daar betaal ik nu de prijs voor”, klinkt het in zijn filmpje.

“Maar we zien dit soms ook bij mensen die bestralingen hebben gehad ter hoogte van de borstkas, bij mensen met reumatologische aandoeningen of bij mensen die al een hartoperatie moesten ondergaan”, aldus professor Gevaert. “In ontwikkelingslanden is tuberculose een frequente oorzaak.”

Toch is de kans dat je een pantserhart krijgt, zelfs na ontsteking van het hart, erg klein. Zeker als die ontsteking correct behandeld werd. “We stellen deze diagnose niet vaak. We zien slechts enkele gevallen per centrum per jaar.”

Uitgebreide operatie, maar goede prognose

Als het toch zo ver komt, is een operatie vaak de enige mogelijke oplossing. “De symptomen ontstaan heel geleidelijk. Vaak is de aandoening dus al vergevorderd op het moment van de diagnose, waardoor er niet veel andere opties overblijven.”

“Dat is een vrije uitgebreide operatie”, vertelt ze. “In het beste geval worden die verdikkingen of verkalkingen op het hartzakje volledig weggenomen, zodat het hart weer normaal kan functioneren.”

Of zo’n operatie vaak succesvol is? “Dat hangt onder meer af van het stadium van de ziekte, de leeftijd van de patiënt en eventuele andere aandoeningen”, zegt professor Gevaert. “Maar als dit bij een voor de rest gezonde persoon optreedt en men kan aan de hand van chirurgie alles wegnemen, dan is de prognose redelijk goed.”