Terwijl Oekraïne aan het front schreeuwt om nieuwe soldaten om het Russische leger af te weren, voltrekt zich aan de westgrens een stille uittocht. Een riskante beleidswijziging van president Zelensky heeft de deuren opengezet. In slechts twee maanden tijd zijn bijna 100.000 jonge mannen – de generatie die het land moet verdedigen – de grens overgestoken, op zoek naar een toekomst ver weg van de loopgraven.
Direct na de Russische invasie in 2022 verhinderde de krijgswet mannen tussen 18 en 60 jaar het land te verlaten, zelfs als ze niet in aanmerking kwamen voor de dienstplicht. Maar na drie jaar oorlog voerde Zelensky een versoepeling in: mannen mogen nu naar het buitenland reizen totdat ze 23 jaar worden.
Deze maatregel was onderdeel van een bredere hervorming. Vanwege nijpende personeelstekorten aan het front werd daarom de oproepleeftijd voor de dienstplicht al verlaagd van 27 naar 25 jaar.
Kritiek
Amerikaanse generaals en politici hadden kritiek geuit: Zelensky’s weigering om meer mannen te mobiliseren ondermijnde de Oekraïense oorlogskansen. Deze vrees wordt gedeeld door Europese functionarissen, die bezorgd zijn dat Kiev niet genoeg heeft gedaan om de personeelstekorten op te vangen, schrijft ‘The Telegraph’.
Naar schatting zijn er sinds het begin van de oorlog tussen de 60.000 en 100.000 Oekraïense militairen gesneuveld, aldus het in Washington gevestigde ‘Centre for Strategic and International Studies’.
Dubbele doelstelling
De hoop in Kiev was dat deze versoepeling een dubbel voordeel zou opleveren. Door jonge Oekraïners meer vrijheid te geven om te vertrekken, was de verwachting dat meer van hen op een later moment zouden terugkeren en zich vrijwillig zouden aanmelden om te vechten.
Ook moest de maatregel de ‘tienervlucht’ stoppen, waarbij families hun zonen vóór hun 18de verjaardag het land uit stuurden uit angst voor een toekomstige dienstplicht.
President Zelensky sprak deze zomer klare taal bij de aankondiging van de regelwijziging. “Als we onze jongens in Oekraïne willen houden, is het cruciaal dat ze hier eerst hun school afmaken en dat hun ouders hen niet weghalen”, aldus de Oekraïense leider. Hij waarschuwde dat ze anders “hun band met Oekraïne” dreigen te verliezen.
Averechts effect
De realiteit pakt echter volstrekt anders uit, meldt ‘Politico’. In plaats van het vrijwilligersaantal te verhogen, heeft de beleidswijziging een migratiegolf aangewakkerd, juist nu de spanningen daarover in Europa al hoog oplopen.
De cijfers liegen niet. Polen zag 45.300 Oekraïense mannen (18-22 jaar) arriveren tussen januari en eind augustus. In de twee daaropvolgende maanden (september en oktober) verdubbelde dat aantal ruimschoots tot 98.500 (1.600 per dag).
Bom onder Duitse politiek
In Duitsland, waar bondskanselier Friedrich Merz migratie probeert in te dammen, explodeerde het wekelijkse aantal van 19 naar meer dan 1.000 medio september. In oktober groeide het aantal door tot 1.800 per week volgens Duitse media.
Dit legt een bom onder de Duitse politiek. De instroom zet Merz onder druk om de steun aan Oekraïense vluchtelingen te verminderen. Het extreemrechtse AfD, koploper in de peilingen, wil de geldkraan voor Oekraïners dichtdraaien.
Ook binnen de eigen CDU van Merz klinkt kritiek. Buitenlandexpert Jürgen Hardt stelde het scherp in ‘Politico’: “We hebben er geen belang bij dat jonge Oekraïense mannen hun tijd in Duitsland doorbrengen in plaats van hun land te verdedigen. Oekraïne neemt zijn eigen beslissingen, maar de recente wetswijziging heeft geleid tot een emigratietrend die we moeten aanpakken.”
