Drones stuurden het luchtverkeer dinsdagavond danig in de war. Boven Zaventem werd een tijd lang het vliegverkeer stilgelegd. Na twee uur kon er weer gevlogen worden, tot er opnieuw een melding kwam.

De luchtverkeersleider Skeyes heeft alle vliegbewegingen boven Zaventem dinsdagavond een tijdlang stilgelegd, nadat er drones waren gesignaleerd. Rond 21.30 uur kwam de melding dat het vliegverkeer hernomen werd. Tot er een klein halfuur later een nieuwe melding kwam en de vliegbewegingen opnieuw werden opgeschort. Uiteindelijk konden dinsdagavond nog zeven vluchten vertrekken vanaf Zaventem. Ook woensdagochtend werden volgens persagentschap Belga nog veertig vluchten geannuleerd op Brussels Airport: zestien vertrekkende en 24 aankomende vluchten.

Bijna op hetzelfde moment dat er drones werden gesignaleerd in Zaventem, was er ook een melding van drones aan de militaire vliegbasis van Kleine-Brogel, in Peer. Burgers belden daarover naar de lokale politie, die meteen ter plekke ging. Steven Matheï (CD&V), de burgemeester van Peer, gaf aan dat er nog veel onduidelijk was. Want “Defensie zou zelf geen drones hebben gedetecteerd”. De federale politie werd wel opgeroepen om met een heli te komen, aldus nog Matheï.

Bij Defensie valt inderdaad te vernemen dat zij zelf geen drones hebben gezien, maar dat voorzichtigheidshalve gereageerd werd. Nadat het luchtverkeer boven Zaventem was stilgelegd, werden Kleine-Brogel en de luchtmachtbasis van Florennes vrijgemaakt voor vluchten die eventueel zouden moeten uitwijken, omdat ze niet op Zaventem terechtkonden.

Er zijn de laatste dagen erg veel dronewaarnemingen geweest. Er waren meldingen uit Bütgenbach, aan het militair domein van Elsenborn, maar ook in Marche-en-Famenne en dit weekend tot drie keer toe boven de luchtmachtbasis van Kleine-Brogel.

Elsenborn is slechts een bosrijk militair oefenterrein. Marche-en-Famenne is wel een belangrijke basis van de landmacht, munitiedepot incluis. Maar Kleine-Brogel is nog een ander paar mouwen. Het is een publiek geheim dat daar Amerikaanse kernwapens liggen, in het kader van de nucleaire afschrikking van de Navo. Samen met Florennes is het ook een van de twee F-16-basissen. En binnenkort dus ook een F-35-basis.

De Europese luchtverkeersleider Eurocontrol maakte dinsdag ook melding van verstoord luchtverkeer op de regionale luchthavens van Antwerpen, Oostende, Luik en Charleroi. Volgens de VRT werden er dinsdag ook drones gesignaleerd boven de luchtmachtbasis van Florennes, waar intussen al F-35’s staan, maar daarvan was nog geen bevestiging te krijgen bij Defensie. Minister van Defensie Theo Francken (N-VA) hield het erbij dat “op veel plaatsen” drones werden waargenomen.

Defensie mag drones boven militaire domeinen uitschakelen. Dat benadrukte chef Defensie (CHOD) Frederik Vansina maandag nog eens. “Het bevel is gegeven om ze neer te schieten”, zei hij. Al was dat wel op voorwaarde dat dat veilig kan gebeuren, zonder nevenschade. En dat is niet vanzelfsprekend. Nog minder vanzelfsprekend is het om de kleine, snelle en wendbare objecten überhaupt te raken, zeker ’s nachts. De richtlijn van Vansina geldt bovendien ook alleen boven militaire domeinen. In de rest van het land is dit een zaak voor de politie.

De grote vraag is en blijft wie er achter de bediening van de vele gespotte drones zit. Maar noch Defensie, noch de politie lijkt daar op dit moment enige zekerheid over te hebben. Er wordt nadrukkelijk in de richting van Rusland gekeken, daarvan maakt zowel minister Francken als zijn chef Defensie geen geheim. Maar hard bewijs daarvoor is er vooralsnog niet.

“Het federaal parket heeft een onderzoek geopend naar de droneactiviteit bij Elsenborn en Kleine-Brogel. Jaarlijks zijn er heel wat zaken rond drones, het federaal parket wordt alleen betrokken in bepaalde dossiers, bijvoorbeeld wanneer er een vermoeden van spionage speelt. Bij Zaventem moet eerst nog blijken of het om een onvoorzichtige burger gaat of er iets anders aan de hand is”, liet Ann Lukowiak, woordvoerster bij het federaal parket, dinsdagavond weten.

Woensdagochtend komt de commissie Defensie bijeen achter gesloten deuren om het te hebben over het hoge aantal dronemeldingen. En met name de antwoorden die het leger daar tegenover kan stellen. Minister Francken wil vrijdag versneld een plan goedkeuren door de regering om detectie-apparatuur, jammers (die de radiosignalen van de drones kunnen storen) en antidronewapens te kopen.

Minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin (MR) meldt dat woensdag of ten laatste donderdag ook de Nationale Veiligheidsraad bijeenkomt over het thema. “Veel te veel drones zijn niet geregistreerd. Dat kan een eerste stap zijn. De detectiemogelijkheden moeten ook evolueren”, aldus Quintin op Radio 1.