De Italiaanse premier Giorgia Meloni heeft opnieuw voor opschudding gezorgd met een controversieel wetsvoorstel dat het dragen van gezichtsbedekkende kleding in het openbaar wil verbieden. Volgens haar regering is het een noodzakelijke maatregel om “de waarden en veiligheid van Italië te beschermen” tegen wat zij noemt religieus separatisme.

Het voorstel is al goedgekeurd door de ministerraad en wordt binnenkort aan het parlement voorgelegd. Als de wet wordt aangenomen, kan wie zich niet aan het verbod houdt, rekenen op boetes tot 3.000 euro of zelfs tijdelijke uitsluiting van publieke diensten.

Wat houdt het verbod precies in?

De maatregel richt zich niet enkel op de boerka of nikab, maar geldt voor alle vormen van gezichtsbedekking die de identificatie van burgers bemoeilijkt.
Dat betekent dat gezichtsbedekking verboden wordt in scholen, overheidsgebouwen, ziekenhuizen, universiteiten, winkels en op het openbaar vervoer.

Volgens Meloni is het voorstel niet gericht tegen een specifieke religie, maar bedoeld om te waarborgen dat “iedereen in Italië herkenbaar en aanspreekbaar blijft”.
Ze benadrukte tijdens een persconferentie in Rome:

“Onze samenleving is gebouwd op transparantie, gelijkheid en wederzijds respect. Wie hier leeft, moet zich aan onze regels houden.”

Onderdeel van een bredere strategie

Het wetsvoorstel maakt deel uit van een groter regeringsplan tegen islamitisch separatisme, een term die Meloni gebruikt voor situaties waarin “parallelle gemeenschappen” volgens haar eigen wetten functioneren.

De regering wil daarom ook financiële stromen van buitenlandse religieuze organisaties strenger controleren. Moskeeën en culturele centra moeten in de toekomst hun inkomsten en buitenlandse financiering openbaar maken.

Volgens minister van Binnenlandse Zaken Matteo Piantedosi is dat nodig om “de invloed van extremistische bewegingen vanuit het buitenland te beperken”.

Kritiek uit progressieve hoek

Niet iedereen is blij met het voorstel. Linkse partijen, zoals de Partito Democratico en de Vijfsterrenbeweging, noemen het plan “een aanval op religieuze vrijheid”.

Oppositieleider Elly Schlein reageerde scherp:

“De premier gebruikt religieuze symbolen om angst te zaaien. In plaats van bruggen te bouwen, kiest ze voor muren.”

Ook verschillende mensenrechtenorganisaties waarschuwen dat het verbod moslimgemeenschappen verder zal isoleren en vrouwen die ervoor kiezen gezichtsbedekking te dragen, zal stigmatiseren.

De Islamitische Unie van Italië (UII) noemde het voorstel “een vorm van culturele provocatie” en wees erop dat “de meeste Italiaanse moslims volledig geïntegreerd en vredelievend zijn”.

Steun van de conservatieve achterban

Toch is de publieke steun voor Meloni’s koers aanzienlijk.
Volgens een recente peiling van Corriere della Sera is 61 procent van de Italianen voorstander van een nationaal verbod op gezichtsbedekkende kleding.

In Meloni’s achterban, vooral binnen haar partij Fratelli d’Italia en coalitiepartners Lega en Forza Italia, wordt het voorstel geprezen als een daad van politieke moed.
“Eindelijk een regering die onze waarden durft te verdedigen,” klinkt het in conservatieve kringen.

Ook internationaal krijgt Meloni steun. De Oostenrijkse minister van Binnenlandse Zaken, Gerhard Karner, noemde het Italiaanse initiatief “een voorbeeld van leiderschap in tijden van culturele onzekerheid”.

Een Europees debat dat blijft groeien

Italië volgt met dit wetsvoorstel het pad van landen als Frankrijk, België, Nederland en Denemarken, waar al eerder vergelijkbare verboden werden ingevoerd.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde eerder dat zulke maatregelen toelaatbaar zijn zolang ze bedoeld zijn om “het samenleven in de samenleving te bevorderen”.

Volgens politicoloog Luca Ricci van de Universiteit van Bologna toont dit debat “hoe sterk de Europese politiek is verschoven naar thema’s van identiteit en nationale veiligheid”.
Hij stelt:

“Meloni weet precies hoe ze dat debat moet aanwakkeren. Ze positioneert Italië als voorloper in het beschermen van westerse waarden, maar speelt ook met vuur wat betreft religieuze spanningen.”

Vooruitblik: kans op goedkeuring

Aangezien Meloni’s coalitie een stevige meerderheid heeft in het parlement, is de kans groot dat het wetsvoorstel wordt aangenomen.
De regering hoopt dat de wet nog voor het einde van dit jaar in werking kan treden.

Critici vrezen dat dit slechts het begin is van een bredere campagne tegen religieuze symbolen.
Maar Meloni zelf houdt voet bij stuk:

“Wie in Italië leeft, moet zich houden aan de Italiaanse regels. Dat is geen teken van vijandigheid, maar van respect voor ons land.”

Een symbool van Meloni’s visie

Met dit wetsvoorstel bevestigt Giorgia Meloni opnieuw haar reputatie als de meest rechtse premier van Italië sinds de Tweede Wereldoorlog.
Ze koppelt nationale trots aan culturele bescherming en maakt van identiteit een kernonderdeel van haar politieke strategie.

Of men het met haar eens is of niet — één ding is duidelijk:
Italië is opnieuw het toneel van een debat dat de komende jaren heel Europa zal blijven bezighouden.