Nizar Trabelsi zat al sinds zijn overlevering door de Verenigde Staten eerder dit jaar, opgesloten in het Gesloten Centrum voor Illegalen van Merksplas. Om 21.20 uur stapte de boomlange Trabelsi, met een witte baard, het centrum buiten. Hij werd opgehaald door zijn echtgenote. “Ik heb eigenlijk nooit in België willen wonen”, verklaarde Trabelsi na zijn vrijlating. “Ik heb er alles aan gedaan om terug naar huis te keren.”

“De Amerikaanse regering kon me niet terugsturen naar Tunesië, omdat ik op basis van valse informatie veroordeeld was door de Tunesische militaire rechtbank. Mijn leven en dat van mijn familie is in gevaar in Tunesië. De Amerikaanse rechters begrepen dat. Daarom weigerden ze me terug te sturen naar Tunesië. Ze stemden ermee in me terug naar hier te sturen, omdat België verantwoordelijk is.”

Trabelsi, die tot tien jaar cel werd veroordeeld, heeft zijn celstraf tot de laatste dag uitgezeten en uiteindelijk 25 jaar achter tralies doorgebracht. België wilde Trabelsi aanvankelijk naar Tunesië sturen. Maar afgelopen zomer trok de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen een “bevel om het grondgebied te verlaten” in: ons land mag Trabelsi niet naar Tunesië sturen, omdat hij daar het risico loopt gemarteld te worden.

Daardoor heeft de Belgische overheid geen rechtsgrond meer om Trabelsi gevangen te houden. De Brusselse Kamer van Inbeschuldiginsgtelling (KI) oordeelde op 9 september al dat Trabelsi daardoor moet vrijgelaten worden.

Minister voor Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) liet in september weten dat ze absoluut niet wilde weten van een vrijlating van de man. “Het gaat om iemand die veroordeeld is voor terrorisme en een gevaar vormt voor onze samenleving. Wij zullen ons hier resoluut tegen verzetten”. Daarop tekende ze cassatieberoep aan.

© Belga

“Botsen op rechterlijke muur”

Woensdag verwierp het Hof van Cassatie het beroep dat de federale regering had aangespannen. Daarmee had de Belgische staat in principe geen enkele wettelijke basis meer om Trabelsi nog langer vast te houden. “Het bevel tot het vrijlaten van Nizar Trabelsi door de KI, blijft daardoor gelden”, zegt het Hof van Cassatie.

“We hebben alles geprobeerd om Nizar Trabelsi in het gesloten centrum te houden met oog op verwijdering naar Tunesië. Maar we botsen op een rechterlijke muur”, zo reageert Bossuyt. De minister is naar eigen zeggen enorm bezorgd, en reageert met veel frustratie op het arrest van Cassatie.

Minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt. © belga

Ze is gedwongen tot de vrijlating van Trabelsi. “Als minister ben ik aan handen en voeten gebonden: de rechterlijke uitspraken laten mij niet toe om hem langer vast te houden of naar zijn land van herkomst terug te sturen.” 

“Nauwgezet opgevolgd door veiligheidsdiensten”

Van Bossuyt wil blijven proberen om Trabelsi terug te sturen naar Tunesië. “Hoewel een effectieve verwijdering momenteel onmogelijk is in afwachting van onder andere zijn identificatie door Tunesië, zal het gaan en staan van Trabelsi nauwgezet opgevolgd worden door de veiligheidsdiensten”, zo belooft Van Bossuyt. “We willen uiteraard voorkomen dat de man in afwachting van zijn terugkeer naar Tunesië opnieuw een bedreiging vormt voor de bevolking. Tegelijk houden we onze diplomatieke lijnen met Tunesië open met het oog op terugkeer.”

Van Bossuyt noemt de situatie “onbegrijpelijk en onrustwekkend” en begrijpt dat veel mensen zich ernstige vragen stellen bij deze uitkomst. “Het gaat hier om iemand die onze samenleving doelbewust heeft bedreigd en daarvoor ook veroordeeld is. Toch moeten we hem vrijlaten omdat rechters een erg ruime interpretatie hanteren van het Europees Mensenrechtenverdrag en geen rekening houden met het algemeen belang. De veiligheid van onze burgers zou altijd zwaarder moeten wegen dan privileges van een individu die illegaal in België is. Dat dit niet gebeurt, vind ik als minister bijzonder moeilijk te aanvaarden.” 

“Deze vrijlating betekent het einde van een calvarietocht van 25 jaar opsluiting, en het begin van een lang parcours van reconstructie”, reageert Trabelsi’s advocaat, meester Julien Hardy. “Meneer Trabelsi heeft dringend nood aan medische begeleiding. Hij voelt geen enkele wrok tegenover de Belgische samenleving, hij hoopt enkel te kunnen herstellen en op een dag terug te keren naar Tunesië, maar niet voordat hij de zekerheid heeft dat hij daar niet zal gefolterd worden.”

Meester Hardy wijst er immers op dat Trabelsi in augustus al terugkeerde naar België, nadat hij illegaal aan de Verenigde Staten was uitgeleverd, en dat zowel de Amerikaanse als de Belgische rechters vastgesteld hadden dat hij bij een eventuele terugkeer naar Tunesië, daar dreigde gefolterd te worden. “Mevrouw de minister (Van Bossuyt, nvdr.) heeft geen enkele garantie kunnen bekomen dat dit niet het geval zou zijn”, gaat de advocaat verder. “Niet gefolterd worden is nochtans geen privilege, maar een fundamenteel recht in onze democratische samenlevingen.”

“Nizar Trabelsi heeft in België lange tijd geleden een straf gekregen van tien jaar, maar heeft uiteindelijk na uitlevering op 7 oktober 2013 door België aan de Verenigde Staten in strijd met een beslissing van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens én van de Voorzitter van de Rechtbank van Eerste Aanleg te Brussel in totaal 24 jaar in detentie gezeten”, voegt Thomas Gillis toe, die sinds vijftien jaar zijn raadsman is. “Na volledige vrijspraak in Amerika is hij terug in België en kan hij eindelijk – en juridisch volstrekt logisch en juist – met zijn vrouw gewoon naar huis. Daar ben ik enorm tevreden over. De rule of law betekent nog altijd iets in België anno 2025. De confraters die het administratiefrechtelijk luik voor hun rekening hebben genomen, meesters Hardy en Moureau, verdienen trouwens een grote pluim.”